18 jan Luchtreinigers voor de leskamer
Door Willemijn van Gent
Met of zonder lockdown zijn zangdocenten druk met het naleven van de coronamaatregelen en bereid investeringen te doen om de lespraktijk in de lucht te houden. De aanschaf van een luchtreiniger zou zo’n investering kunnen zijn, nu daar positieve verhalen over de ronde doen. Is het gebruik van een luchtreiniger in je leskamer/studio een goed idee? En zo ja, welke moet je dan hebben? Hieronder een korte beschrijving van de stand van de kennis en tips voor de lespraktijk.
Begin december verscheen er in o.a de Stentor een bericht over scholen in Staphorst waar het aantal besmettingen enorm naar beneden ging na de installatie van luchtreinigers. Die apparaten zouden de lucht bijna helemaal vrij maken van aerosolen. In het artikel wordt echter ook duidelijk gesteld dat nog onderzocht moet worden of het de luchtreinigers waren die de besmettingen naar beneden deden schieten, of andere factoren. Dus 100% zeker is de werking niet. En ook over hoe ver de verspreiding van de aerosolen in de binnenruimtes nou eigenlijk gaat is nog steeds geen zekerheid (zie artikel Volkskrant van 12 januari 2022).
Dat het coronavirus in alle varianten zich niet alleen via dikke druppels, maar ook via zgn. aerosolen in de lucht verspreidt is inmiddels voldoende bewezen. Op de universiteiten van Twente en Eindhoven wordt onderzoek gedaan naar de effectiviteit van luchtwassers om die aerosolen uit de lucht te halen en daarmee besmettingen te voorkomen. Dit onderzoek heeft nog geen wetenschappelijke artikelen opgeleverd. Voor dit artikel is daarom per email contact gezocht met de onderzoekers.
Dat contact betreft prof. dr. Detlef Lohse (Universiteit van Twente). Onderzoeker Lohse heeft de adviezen over consumenten luchtreinigers van zijn collega’s prof. dr. Christian Kaehler (Universiteit München) en prof. dr. Eberhard Bodenschatz (Max Planck Instituut, Universiteit Göttingen) doorgestuurd. Deze berichten en emails zijn bij de redactie bekend en worden op verzoek toegezonden. Kort samengevat komen de bevindingen van deze onderzoekers neer op het volgende.
Onderzoeker Kaehler adviseert voor kleine ruimtes apparaten met een luchtverplaatsing van 600 m3/h. Hij raadt daarvoor de ErgoClean 250E van Trotec aan. Voor hele kleine kamers is de AC 2889/10 van Philips ook best goed. Die bewerkt echter slechts 330 m3/h. Hij waarschuwt dat de kleine apparaten wel meer lawaai maken bij de maximale stand. Het Philips-apparaat is luider bij 330 m3/h dan bv. de grote Trotec TAC V+ bij 1200 m3/h. Onderzoeker Bodenschatz adviseert de Alfda 555 voor niet al te grote ruimtes. Al deze apparaten zijn gebaseerd op een systeem met HEPA filters.
Kaehler tekent daar nog bij aan dat de capaciteit van een apparaat beter hoog gekozen kan worden. Zijn advies: ‘Gezien de toenemende besmettelijkheid van de virusvarianten die nog moeten komen, is het zeker goed om niet te leunen op apparaten die nu al op de limiet moeten worden bediend’.
Zangdocenten zouden op basis van deze bevindingen kunnen kiezen voor de aanschaf van een luchtreiniger. Bereken goed het aantal m3 van de ruimte voor je een aanschaf doet, en kies dus liever een grote die je op een lage/zachte stand kunt zetten dan een kleine die de hele tijd staat te loeien. Op basis van de door onderzoeker Lohse beschikbaar gestelde informatie zou de ErgoClean 250E van Trotec voldoende zijn voor de wat ruimere studio’s. Kleinere leskamers zouden dan met de AC 2889/10 van Philips toe kunnen.
Een belangrijke toevoeging van prof. dr. ir. Blocken van de TU Delft is wel dat bij het gebruik van een luchtreiniger ook altijd geventileerd moet worden, dus minstens een raam op een kier.
Aangezien het er naar uit ziet dat we nog lang met corona moeten leven is het nemen van maatregelen op het gebied van ventilatie voor de lesruimte van muziekdocenten noodzakelijk. Het debat in de wetenschap is nog niet klaar met de vraag welke rol aerosolen spelen bij de verspreiding van het virus en of luchtreinigers een groot verschil maken.